Нацбанк рыхтуецца да новай дэвальвацыі

Чарговы правал у эканоміцы Нацбанк спісвае на «глабальны эканамічны крызіс».

Намеснік старшыні праўлення Нацыянальнага банка Беларусі (НББ) Сяргей Дубкоў заяўляе аб захаванні ў беларускай эканоміцы высокіх валютных рызык, што робіць немагчымым аднаўленне крэдытавання фізічных асоб у замежнай валюце, піша «Інтэрфакс».

«Крэдытаванне насельніцтва ў замежнай валюце змяшчае неапраўдана высокія валютныя рызыкі і рызыкі непагашэння крэдытаў у выпадку павелічэння сум плацяжоў да такіх памераў, якія перавышаюць прыбытак крэдытаатрымальніка. Гэта звязана з тым, што грамадзяне атрымліваюць заработную плату ў беларускіх рублях», - сказаў С.Дубкоў у інтэрв'ю, размешчаным на сайце НББ, каментуючы перспектывы аднаўлення крэдытавання фізічных асоб ва ўмовах стабільнасці абменнага курсу, якая захоўваецца з кастрычніка мінулага года.

Намеснік кіраўніка НББ таксама даў зразумець, што пад уплывам глабальнага эканамічнага крызісу ў Беларусі па-ранейшаму не выключаецца далейшая дэвальвацыя нацыянальнай валюты, што прывядзе да зніжэння плацежаздольнасці пазычальнікаў у выпадку прыцягнення імі валютных крэдытаў. «У той жа час пад уплывам сусветнага фінансавага крызісу пры праяве дысбалансаў у эканамічным развіцці краіны (напрыклад, якія ўзніклі ў 2011 годзе) магчымыя значныя непрадказальныя ваганні ўзаемных курсаў замежных валют, што вядзе да зніжэння плацежаздольнасці крэдытаатрымальнікаў», - сказаў С.Дубкоў.

«Насельніцтва Беларусі, як правіла, не ў поўнай меры ўсведамляе пералічаныя рызыкі», - канстатаваў намеснік кіраўніка НББ, які курыруе пытанні прапаганды фінансавай граматнасці.

Такім чынам, «забарона на крэдытаванне фізічных асоб у замежнай валюце зніжае рызыкі як для банкаў (у выпадку несвоечасовага пагашэння або невяртання крэдыту), так і для насельніцтва», - рэзюмаваў ён.

Паводле яго слоў, «адмова ад разлікаў у замежнай валюце паміж рэзідэнтамі на тэрыторыі Беларусі - адзін з найважнейшых напрамкаў работы па дэдалярызацыі эканомікі. Гэта спрыяе абароне і забеспячэнню ўстойлівасці беларускага рубля, у тым ліку яго пакупніцкай здольнасці, а таксама ўзмацненню даверу да нацыянальнай валюты» .

«Вось чаму Нацыянальны банк не лічыць мэтазгодным здымаць забарону на прадастаўленне фізічным асобам, за выключэннем індывідуальных прадпрымальнікаў, крэдытаў у замежнай валюце», - адзначыў С.Дубкоў.

Як паведамлялася, НББ з сярэдзіны 2009 года прыпыніў, а з 1 студзеня 2011 года ўвёў канчатковую забарону на крэдытаванне фізічных асоб у замежнай валюце. За 2009-2011 гады дэвальвацыя беларускага рубля да даляра ЗША перавысіла 210%, у тым ліку каля 30% у 2009 годзе, 4,8% у 2010 годзе і 178% у 2011 годзе.

Пасля двух вымушаных адначасных дэвальвацый беларускага рубля ў 2011 годзе, з кастрычніка мінулага года НББ прадэклараваў радыкальнае змяненне палітыкі курсаўтварэння і заявіў, што перайшоў ад практыкі фіксаванага «якара» курса, які падтрымліваўся валютнымі інтэрвенцыямі, да плаваючага абменнага курса, які вызначаецца на рынкавай аснове. У выніку хранічны дэфіцыт замежнай валюты ў Беларусі змяніўся яе стабільнай чыстай прапановай. З канца кастрычніка 2011 г беларускі рубель умацаваўся да даляра на 3,6%. НББ таксама заяўляе, што стрымлівае ўмацаванне беларускага рубля, выкупляючы чыстую прапанову валюты на біржы, якая за першае паўгоддзе склала $1,2 млрд.

Насельніцтва Беларусі традыцыйна прыцягвала валютныя крэдыты для будаўніцтва і куплі жылля. Іпатэчнае крэдытаванне ў беларускіх рублях застаецца ў зачаткавым стане з-за высокіх ставак і адсутнасці паўнавартаснай інфраструктуры гэтага сегмента рынку. Пераважны аб'ём крэдытавання будаўніцтва жылля ў беларускіх рублях традыцыйна ажыццяўляўся за кошт ільготных крэдытаў, якія выдаваліся асобным катэгорыям грамадзян. Асноўнай крыніцай маштабнага льготнага крэдытавання з'яўлялася незабеспячэння эмісія Нацбанка, што стала адным з ключавых унутраных фактараў валютна-фінансавага крызісу ў 2011 годзе.