Тры чарапахі Лукашэнкі

Адная ўжо зламалася, іншыя кульгавыя

Фактычна, Лявон Вольскі ў сваёй знакамітай песні даў універсальную для кожнага беларуса формулу. "Тры чарапахі". Усяго, здавалася б, але больш нічога і не трэба.

Прычым у кожнага з нас - свае чарапахі. Тыя, што трымаюць нас на зямлі, не дазваляюць упасці ў бездань. Свае, але розныя, так што мы сапраўды не пераб’ёмся і адзін аднаго ў бездань з чарапашых панцыраў не скінем. Для кагосьці - мова, вера, незалежнасць. Для кагосьці – N.R.M., “Пагоня”, Плошча. Для кагосьці - родны дом, ліхтар на рагу, "Купалінка". Напрыклад, мае асабістыя чарапахі - гэта парк Горкага, "Народны альбом" і сцяг. Вядома, часам яны могуць падмяняць адна адну, але нязменна застаюцца ўтрох. Таму што на двух чалавек ужо пачынаецца хістацца і страчваць апору, а на адной і зусім не ўтрымаецца - саслізне ў прорву і знікне назаўжды.

Лукашэнка таксама з дзіўнага збегу акалічнасцяў жыве на нашай зямлі. А значыць, дзеянне чарапах распаўсюджваецца і на яго. З ім, дарэчы, усё проста. Больш за чвэрць стагоддзя яго ўтрымлівалі тут тры зусім вызначаныя чарапахі: абыякавасць большасці, лаяльнасць сілавікоў і дапамога Масквы. На гэтых чарапах можна было б стаяць вечна - усе разам яны практычна незнішчальныя.

Першай здалася тая, што адказвала за абыякавасць народа. Доўгія гады яна была самай тоўстай і самай устойлівай. Не трэба было нават моцна напружвацца, паддобрываючыся перад сілавікамі. Можна было дазволіць сабе скандаліць з Масквой наконт коштаў газу і называць яго адключэнне тэрарыстычным актам, як гэта аднойчы адбылося. Самая ўстойлівая чарапаха, апора ўлады, стаяла моцна. І як бы Лукашэнка ні здзекаваўся з людзей, саджаючы іх у турмы і забіваючы, называючы прадпрымальнікаў вашывымі блохамі, а народ - народцам («пабег народзец у абменныя пункты»), - большасць была цалкам задаволеная.

Шэнгенскія візы давалі ўсім і з лёгкасцю, на закупы ў Польшчу і на выправы ў Літву ездзілі ўсе, хто хацеў. Зыбіцкая віравала, ствараючы ілюзію нармальнага жыцця. Джаз у Ратушы, дазволеныя песні і скокі ў сотую гадавіну БНР, «Восеньскі салон», фестывалі стрытфуду – чым не жыццё? Суздром сабе еўрапейскае жыццё. Выбараў няма - ну і добра. Незалежнай прэсы не засталося - ды каму яна патрэбна, усё ж разумныя. Нейкія незразумелыя людзі ні за што садзяцца ў турму - дык яны ж маргіналы, самі вінаватыя, маглі б жыць нармальна, і чаго ім не стае. Падумаеш, Статкевіч з Севярынцам увесь час то на «хіміі», то ў турме - гэта ж іх асабісты выбар. А ў нас і так усё добра. Лукашэнка - той яшчэ тып, вядома, але мы з яго весела смяёмся, ён проста камічны персанаж. Не чапае нас - ну і мы яго не кранём.

Гэтая чарапаха здохла ў 2020 годзе. Прычым на вачах ва ўсяго свету, у пакутах і курчах. Здавалася, яшчэ ўчора была цалкам здаровая і моцная, а сёння ўжо б'ецца ў агоніі, дыханне Чэйн-Стокса і іншыя прыемныя змены. Скаланулася ў апошняй сутарзе пры выглядзе гіганцкага бел-чырвона-белага палатна - і сталася пшыкам. Засталіся дзве.

Дзве - не тры. Ніякай устойлівасці, страх нават перад моцным ветрам, таму што садзьме на сухі лес, і немагчымасць нават трымаць просты баланс. Паглядзіце, як Лукашэнка рухаецца - гэта ўсё чарапашыя наступствы. Не адчувае апоры, не адчувае цвёрдай глебы пад нагамі, вось і боўтаецца, вось і трымаецца за парэнчы, вось і з'язджае з Чырвонага пляца, не прайшоўшы і сотні метраў у коле хаўруснікаў.

Засталіся лаяльнасць сілавікоў, якая купляецца за грошы, за медалькі, за абяцанкі і павышэнні, за ўсёдазволенасць і беспакаранасць, і бастыён крамлёўскай сцяны. Не самыя, прама скажам, надзейныя чарапахі. І хоць адданасць карнікаў зараз здаецца больш чэпкай і стойкай чарапахай, яна не можа існаваць без другой, крамлёўскай. Спыні датацыі, субсідыі, крэдытаванне - і сілавікоў стане няма на што купляць. А проста так, за ідэю, яны ірваць жылы не будуць. Прайсціся дубінкай па спіне выпадковага мінака - гэта проста, гэта ўмоўны рэфлекс. Але распрацоўваць спецаперацыю дзеля таго, каб гэты мінак знайшоўся, - выбачайце, гэта толькі дурняў праца любіць. Так што карная чарапаха жывая толькі датуль, пакуль ёй дасылаюць спецпаек з Масквы. Перастануць - знікне ў гэты ж момант.

І перастануць. Васільевіч ужо зусім не той.

Ірына Халіп, адмыслова для Charter97.org

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com