Мы сталі больш злымі і добрымі

Цешымся, але не даруем.

- Я сёння ўпершыню за шмат гадоў уключыла БТ, каб паглядзець «Панараму» і ўбачыць, як яны выходзяць! – сказала мне мама.

Я таксама ўключыла БТ. З той жа мэтай - убачыць іх. Змучаных, але жывых. Усмешлівых. Радасных. У абдымках з роднымі.

Вось Ксенія Луцкіна кажа ў тэлекамеру, што ўвесь гэты час - амаль чатыры гады - марыла абняць сына. А ўсё астатняе, сказанае, - не мае значэння. Значэнне маюць толькі гэтыя абдымкі і тое, што Ксенія нарэшце зможа заняцца сваім здароўем і вылечыцца.

А яшчэ зможа вылечыцца Ала Зуева, у якой лейкоз і якой яшчэ ў СІЗА дазволілі пасцельны рэжым. Ужо калі турэмшчыкі дазваляюць зняволенаму не ўставаць - значыць, яму зусім дрэнна. Васіль Бераснёў з адной ныркай, якому за кратамі стала горш, быў фактычна асуджаны на смерць, калі б не выйшаў з калоніі зараз. 19 чалавек выйшлі, 19 сем'яў бязмерна шчаслівыя, 19 чалавечых жыццяў удалося захаваць.

Не, мяне не ўкусіў ружовы поні, які выскачыў з-за рога. «Не забудземся, не прабачым» - гэта нікуды не падзелася. Не даруем. І, вядома, не забудземся ні Пушкіна, ні Ледніка, ні Ашурка, ні іншых загінулых за кратамі. Не забудземся, што Ірыне Такарчук днямі далі тры гады за харчовыя пасылкі. Не забудзем пра дадатковы год Аляксандру Францкевічу, які піша лісты маме і не ведае дагэтуль, што мама ўжо месяц сядзіць у СІЗА. Не забудземся, што ўчора пачалі судзіць бацьку Мікіты Залатарова, які сядзіць з 16 гадоў, з 2020 года, і чыя фраза "татачка, б'юць кожны дзень" абляцела ўсе сусветныя медыя. Цяпер і татачку б'юць. І злосць захліствае кожны дзень, кожную гадзіну. Але ёсць яшчэ хвіліны - накшталт той, калі вызвалілі 19 чалавек, калі мы можам дазволіць сабе радасць. Чыстую, без прымешку, незамутненую. Рэдкая ў цяперашнія часы з'ява, і тым каштоўнейшыя гэтыя хвіліны, калі можна проста цешыцца таму, што яшчэ некалькі сем'яў зараз разам.

Адзін з галоўных урокаў апошніх чатырох гадоў - усведамленне безумоўнай каштоўнасці чалавечага жыцця. Магчыма, гэта ўвогуле самы важны ўрок. Яшчэ гадоў пяць-сем таму ўсе разбіралі б па кавалачках, паводле слоў, па інтанацыях кожны выхад на волю: «А ён што, памілаванне напісаў? Віну Прызнаў? Раскаяўся? Фу, ды ён нам усім здрадзіў! А я, дурань, з ягоным партрэтам у пікеце стаяў. Цяпер буду тры дні рукі ў хлёрцы мыць». Дагэтуль не магу забыцца, якое расчараванне ў многіх беларусаў, якія спачувалі, выклікала ў 2012 годзе навіна аб тым, што віцебскі актывіст Сяргей Каваленка, які трымаў галадоўку два месяцы, надумаў яе спыніць. Як быццам ён мусіў памерці, каб стаць сымбалем. Тым самым партрэтам, які ўжо сапраўды не зробіць больш нічога такога, што можа камусьці не спадабацца. З партрэтамі мёртвых заўсёды неяк надзейней стаяць у пікеце: гэтыя гарантавана не напішуць хадайніцтва аб памілаванні, не дадуць інтэрв'ю БТ, не прызнаюць віну і не зробяць выгляд, што раскаяліся. Цешыліся, вядома, але з агаворкай: не, добра, вядома, што жывы, але асадак вось застаўся.

Больш беларусы такіх глупстваў не робяць. Яны чакаюць палітвязняў на волі, але не патрабуюць ад іх выкрыцця рэжыму проста пад сценамі калоніі. Скажу больш: нават калі ніхто з вызваленых палітвязняў не вымавіць ні слова, гэта не перашкодзіць будучаму расследаванню злачынстваў рэжыму. Бо катавальную сістэму ўжо расклалі па палічках тыя, хто з'ехаў пасля вызвалення. І ўсе ведаюць, што адбываецца ў гомельскай, наваполацкай, магілёўскай ды іншых калоніях. Ведаюць, чым СІЗА ў Віцебску адрозніваецца ад турмы ў Жодзіне. Ведаюць, як умовы ўтрымання палітычных на Акрэсціна адрозніваюцца ад умоў для «бытавікоў». Сістэма ўжо высвечаная ўсімі рэнтгенамі, усё яе сподняе вывешана на ўсеагульны агляд. Так што ад палітвязняў чакаюць толькі аднаго - іх выхаду на волю.

За апошнія чатыры гады беларусы сталі дабрэйшымі. Але і злейшымі таксама сталі. Па-мойму, ідэальнае спалучэнне.

Ірына Халіп, адмыслова для Charter97.org

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com