Палітолаг: Лукашэнкі да канца года не будзе, ён перашкаджае ўсім

Давядзецца сыходзіць.

У Беларусь прылятаў кіраўнік Дзяржсавета Кітая Лі Цян. У выніковым камюніке пасля яго візіту гаварылася, што «абодва бакі дамовіліся ўмацоўваць супрацоўніцтва па грузавых цягніках Кітай-Еўропа…супольна гарантаваць бяспеку каналаў перавозкі грузавых цягнікоў Кітай-Еўропа».

Ці здолела КНР прагнуць Лукашэнку? Ці чакаць нейкіх важных падзей? Пра гэта сайт Charter97.org паразмаўляў з беларускім палітолагам Анатолем Котавым:

- Давайце не будзем выкарыстоўваць тэрмін «прагнуць», бо ў гісторыі з Лукашэнкам гэта прыводзіць да абсалютна супрацьлеглага выніку. Але, уласна кажучы, вы абсалютна правільна выдзелілі самы галоўны, у сутнасці справы - адзіны змястоўны пункт у гэтым камюніке па выніках візіту. Размова ішла аб бяспецы транзіту.

Усе цудоўна разумеюць (і Кітай у тым ліку), што адзінай пагрозай на шляху кітайскага транзіту з'яўляецца не зусім адэкватны рэжым Лукашэнкі. Адпаведна, гэта можна расцэньваць як такую фіксацыю ўжо на паперы абавязацельстваў рэжыму па змяненні сваіх паводзін наконт таго, што складае пагрозу для кітайскага транзіту, для грузаперавозак чыгуначным транспартам праз тэрыторыю Беларусі. Гэтыя фактары, увогуле, таксама вядомыя — гэта нелегальная міграцыя, а таксама павінна быць рэакцыя на польскія чаканні ў дачыненні да нармалізацыі сітуацыі на мяжы і з палітычнымі зняволенымі, напрыклад, з Анджэем Пачобутам.

Кітайцы прымусілі рэжым Лукашэнкі падпісацца пад тым, што трэба дээскалаваць сітуацыю, нармалізаваць яе для бяспечнага і бесперабойнага транзіту грузаў. Я б разглядаў сітуацыю не з пункту гледжання поспеху беларускага рэжыму, а акурат з таго пункту гледжання, што іх прымусілі ўзяць пісьмовыя абавязанні нармалізаваць сітуацыю.

- Нядаўна прэзідэнт Польшчы Анджэй Дуда ў інтэрв'ю заявіў, што выпушчаныя беларускія палітвязні - фактычна вынік яго паездкі ў Пекін. Ці працуе гэтая схема, калі Польшча праз Кітай цісне на Лукашэнку?

- Гэта больш комплексная праца, якая ў сабе спалучае элементы дыпламатыі і міжнароднага ціску. Як паказала практыка, гэта эфектыўна толькі ў тым выпадку, калі некаторы ціск адчуваецца з некалькіх бакоў, у тым ліку і з таго боку, адкуль Беларусь не моцна чакала.

У Беларусі разлічвалі, што падпісаны раней дакумент аб усеагульным і яшчэ нейкім там супрацоўніцтве з Кітаем з'яўляецца гарантыяй таго, што Пекін будзе абараняць рэжым Лукашэнкі ва ўсякіх яго праявах. Аднак для Кітая свае эканамічныя інтарэсы вызначана вышэйшыя за нейкія палітычныя рэверансы.

Тут узровень узаемадзеяння Кітая з Польшчай і Еўрапейскім Звязам на некалькі парадкаў вышэйшы, чым з Беларуссю. Калі гаворка ідзе пра пагрозу інтарэсам Кітая, яны абараняюць свае інтарэсы, якія ў гэтым канкрэтным выпадку больш супадаюць з Еўропай, чым з рэжымам Лукашэнкі.

Так што людзі выйшлі, спадзяюся, што гэты працэс будзе працягнуты. У мяне тут няма падстаў не пагаджацца з ацэнкай, чаму так адбылося, з той ацэнкай, якую выказаў прэзідэнт Польшчы.

- Не так даўно ў інтэрв'ю для «Радыё Рацыя» вы падзяліліся даволі смелым прагнозам, што Лукашэнка як палітык да канца года не дажыве. На чым грунтуецца ваш прагноз?

- Гэты прагноз грунтуецца на некалькіх фактарах. Па-першае, скажам так, сам рэжым сапраўды перашкаджае ўжо ўсім гульцам, інтарэсы якіх сышліся ў гэтым рэгіёне. Зразумела, што магчымасці дамоўленасцей з Захадам у рэжыму вельмі абмежаваныя. Для Кітая яго непрадказальныя паводзіны ўяўляюць калі не пагрозу, то пэўныя рызыкі. Для Расеі гэта таксама хаўруснік, скажам так, не вельмі надзейны, а на коне сур'ёзная палітычная кампанія ўнутры Беларусі.

Электаральная кампанія, якую рэжым называе «выбарамі», ужо на носе. Ужо можна рыхтавацца да таго, што давядзецца шукаць нейкі транзітны варыянт.

На коне нейкае замарожванне ў расейска-ўкраінскай вайне. Тут Лукашэнка сваёй непрадказальнасцю замінае ўсім гульцам дасягнуць нейкага выніку. Яго кіданні па колу (ад хаўрусніцкага садзейнічання расейскай агрэсіі супраць Украіны, да спроб вытаргаваць сабе нешта на Захадзе і нейкім чынам памірыцца з Украінай) яны не задавальняюць ніводны з бакоў. Калі б Лукашэнка вызначыўся, то ўсё было б зразумела, але гэтае віхлянне ў стане разбурыць контур угоды, якая да канца года, хутчэй за ўсё, будзе падпісаная. Таму трэба сыходзіць.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com