Цікаўнае вочка вертухая

Гэта больш грандыёзна за знакаміты піцерскі парэбрык.

Жыццё наладжвалася - прадавалі турму. Проста цяпер, у пятніцу, 21 лютага. І не дзе-небудзь на далёкіх выспах у акіяне праз недахоп сядзельцаў. А ў Расеі, дзе такія ўстановы заўсёды былі ў цане ў правадыроў і іншых кіраўнікоў. Здарылася гэта ў горадзе на Няве, Санкт-Пецярбургу. На таргі выставілі не які-небудзь зашмальцаваны засценак, убогую турму, а знакамітыя «Крыжы». Хто там толькі не сядзеў! Турма-шэдэўр, пабудаваная паводле апошняга слова карнага мастацтва яшчэ ў 19 стагоддзі. Два крыжападобныя карпусы. Мноства дапаможных памяшканняў. Недалёка ад цэнтра. З шыкоўным выглядам на Няву. Адным словам, расейская Бастылія. Навіна аб продажы такога ўнікальнага аб'екта проста ашаламіла думаючую публіку.

А ці не значыць гэтая раптоўная падзея, што ў краіне адбываецца ці вызначаецца нейкі круты паварот? Дапусцім, да волі. Або да чагосьці яшчэ - светлага і доўгачаканага. Не, не значыць. Проста прадаецца турма. Як звычайны аб'ект. Прадаюць жа часам жылы дом, які ранейшым гаспадарам ужо надакучыў. Яны надумалі пабудаваць новы, шыкоўны і выкручасты. Збываюць жа часам у гэтым горадзе, скажам, шынамантаж. Або макаронную фабрыку. А тут выставілі на таргі «Крыжы». Чаму дзівіцца?

Дзелавыя людзі ўнікальную падзею без увагі не пакінулі. І нават шараговыя грамадзяне праявілі некаторую цікавасць да гэтай неардынарнай падзеі. Падцягнуліся нават нейкія цёмныя асобы. Схаваўшы рукі ў кішэні, пацікавіліся сціпла: «Чаму турма?» Але ахова прафесійна адціснула старонніх за гарызонт. Не таго ўзроўню намячаліся таргі. Усё было арганізаванае на найвышэйшым узроўні. І вось гістарычнае імгненне - купля-продаж здзейснена. Шэсць пляцовак, у ліку якіх два тыя самыя крыжападобныя карпусы на 999 камер, якія вызначылі калісьці назву аб'екта, сталі ўласнасцю дэвелапера пад мілагучным тытулам ГК «КВС». Унікальнае набыццё каштавала 1,135 мільярда рублёў.

І тут пачынаецца самае галоўнае. Выяўляецца, гораду пашанцавала. Новыя ўладальнікі маюць намер інвеставаць у гэты аб'ект 10 мільярдаў усё тых жа рублёў і атрымаць у канчатковым выніку гістарычны музей, унікальны гатэльны комплекс, рэстарацыі, галерэі і іншыя грамадскія прасторы, адкрытыя для ўсіх. Вось такая трансфармацыя задуманая з гэтага часу. Найбліжэйшы канкурэнт меркаваў упісаць у гэты аб'ект музей дабра і зла, а ў дадатак шыкоўныя пляцоўкі для будучых фэстаў. Але канкурэнтам саступіў.

Кампетэнтныя аналітыкі ўжо ацанілі гэтую ўнікальную ўгоду. Фінансавыя выдаткі акупяцца цягам найбліжэйшых дзясяці гадоў толькі за кошт арэнды. А калі яшчэ запраектаваць там апартаменты і потым удала іх прадаць, эканоміка праекта будзе проста цудоўнай. Вядома, пакуль гэты прамяністы праект будуць рэалізоўваць, а будаўнікі ўзварушаць наваколлі і створаць непазбежны хаос, знойдзецца нямала апанентаў гэтай ідэі. Няўдалыя пакупнікі або шараговыя скептыкі пасля таргоў паспяшаліся распаўсюдзіць чуткі, быццам дух «Крыжоў» невынішчальны, а задума перабудаваць усё гэта ў шыкоўны аб'ект невыканальная. Рэстарацыі і кавярні, як іх ні называй, дэградуюць паступова ў «Хлябалу» і «Пайку зэка». Кантынгент установіць свае звыклыя парадкі. А нумары ў гатэльным комплексе будуць абавязкова з вочкам, каб кожны вертухай мог пераканацца, што ўсе камеры спяць і нічога не ладзяць.

Усе крэатыўныя ідэі сустракаюць, як правіла, неразуменне, процідзеянне і тупы адпор. А дарма! Гэта пачынанне не адзінае ў Санкт-Пецярбургу. У гэтыя самыя дні гарадскі ўрад разглядаў на сваім чарговым пасяджэнні проста ашаламляльную справаздачу аб выкананні найважнейшай па цяперашніх часах праграмы. Названая была гэтая праграма яе глыбакадумнымі стваральнікамі крута і нават крэатыўна: «Стварэнне ўмоў для забеспячэння грамадскай згоды ў Санкт-Пецярбургу». Гэта ж які размах! Прыдумалі праграму. Атрымалі фінансаванне. Паслалі паліцыю куды трэба. І шабас. У горадзе поўная грамадская згода. А нехта яшчэ сумняваецца, як гэта ў «Крыжы» ўпішацца Музей дабра і зла ці нешта ў тым жа духу? Упішацца ўсё, што трэба. Як упісалася раптоўна ў гэтае дзіўнае жыццё звычайнае вочка наглядчыка.

Высветлілася раптам, што 8 тысяч камер, якія працуюць паводле праграмы «Бяспечны горад», энтузіясты-чыноўнікі аснасцілі «функцыяналам па распазнанні этнічнай прыналежнасці асоб». І не проста так, здуру, а «ў мэтах процідзеяння ўтварэнню анклаваў мігрантаў і ўжывання прэвентыўных захадаў па недапушчэнні сацыяльнай напружанасці». У выніку аператар здымкі можа акрамя месца і часу падзеі атрымаць яшчэ і «біяметрычны шаблон асобы і вызначыць этнічную групу чалавека з дапамогай эўрыстычных алгарытмаў».

Чыноўнікі спяшаюцца, спяшаюцца. Адчуваюць, што час падціскае. І патрабуе хадоў неардынарных. Тэмп шалёны. Трэба ўсё ўлічыць, пераўтварыць, напоўніць новым сэнсам і паспець прадаць. У краіне нешта адбываецца. Узнікае новы лад жыцця. Нараджаецца пуцінскі мадэрн. Новыя «Крыжы» - гэта адтуль. І «функцыянал па распазнанні этнічнай прыналежнасці асоб» - з той жа оперы. Бракуе хіба што шчырай рыскі, каб скончыць гэты ансамбль.

А можа, не прыкідвацца больш і не прыкрывацца сарамліва «стварэннем умоў для забеспячэння грамадскай згоды», а проста ўзвесці просты і адкрыты манумент, які б выразна акрэсліў гэтую «змену вех». Помнік невядомаму вяртухаю.

Стаіць сабе на пастаменце звычайны скрэпны мужычок. У валёнках, у кажусе наросхрыст, у шапцы-травусе. Вінтоўка Мосіна ў руках. І бязмежная адданасць у поглядзе. А ля ног яго, замест аўчаркі, скруціўся абаранкам штучны інтэлект. Нічога асаблівага. Тое, што лунае ў паветры. Пройдзе зусім няшмат часу і ўсім будзе зразумела, што да чаго.

Гэта больш грандыёзна за знакаміты піцерскі парэбрык.

Уладзімір Халіп, спецыяльна для сайта Charter97.org

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com