Галоўчанка пойдзе дарогай Пракаповіча?
1- 11.03.2025, 11:50
- 3,642

Ці паставіць экс-прэм'ер эканоміку краіны з ног на галаву.
"Мы яшчэ раз павінны пільна паглядзець, як працуе Нацыянальны банк і ўся банкаўская сістэма краіны", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.
Не, гэта не цытата з афіцыёзных паведамленняў аб прызначэнні ўжо былога старшыні ўрада Рамана Галоўчанкі на пасаду кіраўніка Нацбанка, піша «Салiдарнасць».
Размова ідзе аб падзеях 26-гадовай даўніны, калі ў фінансавай сістэме Беларусі надумалі правесці маштабную рэвізію, для чаго была створаная спецкамісія.

І сапраўды - паміж гэтымі гісторыямі, падзеленымі чвэрцю стагоддзя, ёсць сувязь. Пакуль яна сімвалічная, але, на жаль, ёсць усе шанцы, што яна можа стаць і прамой.
І зноў вернемся ў мінулае. У сакавіку 1998 года кіраўніком Нацбанка быў прызначаны выпускнік Днепрапятроўскага інжынерна-будаўнічага інстытута Пётр Пракаповіч. Ён, як і Раман Галоўчанка, не меў ні адпаведнай адукацыі, ні досведу работы ў банкаўскай сферы.
Аб задачах, пастаўленых перад цяперашнім кіраўніком Нацбанка, мы можам пакуль толькі здагадвацца, бо словы на дарогу кіраўніка былі вельмі туманныя, хоць месцамі і палохалі:
«Дасведчаны чалавек. Вельмі важнае назначэнне. Я мяркую, што яны з Аляксандрам Генрыхавічам Турчыным знойдуць агульную мову і нарэшце паставяць з ног на галаву некаторыя пытанні нашай эканомікі, якія тычацца яе фінансавання».

Пётр Пракаповіч, які прыйшоў на пасаду ў год расейскага дэфолту, павінен быў вярнуць давер беларусаў да ўласнай банкаўскай сістэмы і дабіцца крэдыту ад МВФ. Атрымалася так сабе, улічваючы тое, што да канца 1998-га афіцыйны курс упаў больш чым у 3 разы, а рэальны - больш чым у 10.

Беларускі рубель за першы год працы Пракаповіча на чале Нацбанка перажыў не адзін стрэсавы момант. Яшчэ была дэвальвацыя і кароткатэрміновая змена статусу з грашовай адзінкі да білета для ўнутраных разлікаў.
Але лепш за ўсё ва ўладальніка ўзнагароды "Заслужаны будаўнік БССР" атрымлівалася друкаваць пустыя грошы.
“Па слоў Пятра Пракаповіча, замежнага крэдытавання Беларусі чакаць не трэба. Таму разлічваць даводзіцца толькі на ўнутраныя рэсурсы. Калі Беларусі раптам тэрмінова спатрэбяцца грошы, улады не спыняцца перад тым, каб гэтыя грошы надрукаваць”, - пісала БДГ у 1998-м.
У выніку папера, на якой у канцы 90-х друкавалі рублі, каштавала даражэй, чым уласна грошы. Пра гэта тады пісала незалежная прэса. Аб гэтым жа праз дзесяцігоддзі публічна прызнаўся і сам Лукашэнка. А чым скончылася эра Пракаповіча, мы ўсе цудоўна памятаем.
Прызначэнне кіраўніком Нацбанка Галоўчанка лішні раз нагадвае нам, што краіна вярнулася на зыходную пазіцыю. На гэтай пасадзе зноў патрэбны не профі, а той, хто не здрыгануўшыся запусціць варштат.
Як і ў часы ранняга Пракаповіча, неэфектыўным рэліктам савецкай прамысловасці зноў і зноў трэба кідаць выратавальнае крэдытнае кола, надзьмутае пустымі рублямі.

Чым такая «дапамога» можа абярнуцца, можна даведацца з гісторыі маштабнага абясцэньвання беларускага рубля 2009-га, 2011-га і 2014-га. І ёсць усе шанцы, што Раману Галоўчанку, калі яго роля сапраўды зводзіцца да напампоўвання дзяржаўнага сектара льготнымі крэдытамі, і праўда атрымаецца паставіць эканоміку краіны «з ног на галаву».