План Трампа: які мір ЗША прапануюць Украіне і Расеі
7- 12.03.2025, 9:58
- 13,612

Фота: Bloomberg
Украіна не саступіла тэрыторыю.
Пасля больш як трох гадоў вайны Украіна пагадзілася на ініцыяваную ЗША прапанову аб неадкладным спыненні агню. Згодна з супольнай заявай урадаў Украіны і ЗША, 30-дзённае замірэнне набудзе моц пры ўмове, што Расея пагодзіцца на тыя ж умовы.
Як піша Politico, праект пагаднення быў распрацаваны падчас васьмігадзінных перамоў у Джыдзе (Савудаўская Арабія) паміж амерыканскай дэлегацыяй на чале з дзяржсакратаром Марка Рубіё і ўкраінскай стараной, якую прадстаўляў кіраўнік Офіса Прэзідэнта Андрэй Ярмак.
Зяленскі, каментуючы пагадненне ў сацсетцы X, адзначыў: “30-дзённае поўнае часовае спыненне агню, не толькі спыненне ракетных, беспілотных і бомбавых атак не толькі ў Чорным моры, але і ўздоўж усёй лініі фронту. Украіна гатовая прыняць гэтую прапанову - мы ўспрымаем гэта як пазітыўны крок і гатовы яго зрабіць. Цяпер Злучаныя Штаты павінны пераканаць Расею зрабіць тое ж самае”.
Прэзідэнт ЗША Дональд Трамп, са свайго боку, заявіў, што плануе абмеркаваць гэты план з Уладзімірам Пуціным. "Для танга патрэбны двое", - сказаў ён.
План Трамп - што Белы дом прапануе Украіне, Расеі і Еўропе
1. Баявыя дзеянні могуць спыніцца неадкладна - калі Расея пагодзіцца
Адміністрацыя Трампа перадасць Маскве план замірэння. “Цяпер мяч на іх полі”, - адзначыў Рубіё. Пакуль Крэмль не выстаўляе ніякіх умоў, акрамя паўзы ў баявых дзеяннях, а расейскія ўлады прыязна ставяцца да падыходу Трампа.
Згодна з асноўнымі пунктамі дамоўленасцяў, замірэнне дазволіць ажыццявіць гуманітарныя мерапрыемствы, уключаючы абмен палоннымі, вызваленне цывільных закладнікаў і “вяртанне прымусова перамешчаных украінскіх дзяцей”.
2. Ці пагодзіцца Пуцін?
Першапачатковая рэакцыя Масквы была стрыманай. Прэс-сакратарка МЗС РФ Марыя Захарава заявіла ў каментары ТАСС: "Мы не выключаем кантактаў з прадстаўнікамі ЗША ў найбліжэйшыя некалькі дзён".
Нягледзячы на гэта, Захад застаецца скептычным наконт гатоўнасці Пуціна да доўгачасовага міру. Расея працягвае атрымліваць вайсковую дапамогу ад Кітая, Ірана і Паўночнай Карэі, што ўзмацняе яе пазіцыі на фронце. Да таго ж Крэмль намагае на выкананні сваіх патрабаванняў: міжнародным прызнанні акупаваных тэрыторый і забароне еўрапейскіх міратворцаў. Ці адмовіцца ён ад гэтых умоў праз ціск Трампа?
3. ЗША аднаўляюць абмен выведвальнымі звесткамі з Украінай
Вашынгтон аднавіў пастаўкі Кіеву выведвальнай інфармацыі, а таксама паабяцаў аднавіць “дапамога ў бяспецы”, што, магчыма, уключае вайсковую падтрымку.
4. Гэта не мірнае пагадненне
Згодна з умовамі прапановы, размова ідзе толькі аб часовым спыненні баявых дзеянняў, якое можа быць прадоўжанае са згоды абедзвюх старон. Пасля спынення агню павінны пачацца перамовы аб доўгатэрміновым урэгуляванні.
5. Гэта не пагадненне аб карысных выкапнях
Раней Трамп заяўляў аб зацікаўленасці ЗША ў доступе да ўкраінскіх запасаў крытычных мінералаў, такіх як літый, уран і тытан. Чакалася, што Зяленскі падпіша пагадненне аб выдачы амерыканскім кампаніям правоў на іх распрацоўку падчас нядаўняга візіту ў Белы дом. Аднак перамовы былі няўдалыя праз вострую спрэчку з Трампам і яго віцэ-прэзідэнтам Джэй Дзі Вэнсам.
Пасля абвяшчэння замірэння Трамп заявіў журналістам, што запросіць Зяленскага ў Белы дом для далейшых перамоў.
6. Украіна не саступіла тэрыторыю - пакуль што
Перад перамовамі Рубіё папярэджваў Кіеў аб неабходнасці пэўных саступак, сярод іншага тэрытарыяльных. Зрэшты, падчас васьмігадзінных абмеркаванняў у Джыдзе гэтае пытанне не ўздымалася. Аднак, магчыма, яго разгледзяць на наступных этапах перамоўнага працэсу.
7. Трамп не даў гарантый бяспекі
Амерыканскі прэзідэнт выразна даў зразумець, што не мае намеру браць на сябе "вельмі шмат" абавязкаў аб будучай бяспецы Украіны, мяркуючы, што гэта павінна быць адказнасцю Еўропы. У супольнай заяве пасля перамоў няма ніякіх згадак аб змене гэтай пазіцыі.
8. Еўропа павінна "ўдзельнічаць"
Украінская старана заявіла аб неабходнасці прыцягнення еўрапейскіх партнёраў да мірнага працэсу. Аднак не зразумела, ці падтрымліваюць гэта ЗША. Прэзідэнтка Еўракамісіі Уршуля фон дэр Ляен і прэм'ер-міністр Вялікабрытаніі Кейр Стармер станоўча адазваліся аб прагрэсе ў перамовах.
9. Што далей?
Стармер мае намер арганізаваць сустрэчу еўрапейскіх лідараў у суботу. Ён разам з прэзідэнтам Францыі Эмануэлем Макронам працуе над стварэннем “кааліцыі ахвочых” - групы краін, якія гатовыя накіраваць міратворцаў або надаць іншую падтрымку для гарантавання стабільнага замірэння.
ЗША не будуць удзельнічаць у гэтым працэсе, бо адміністрацыя Трампа адзначае, што "амерыканскіх ботаў на ўкраінскай зямлі не будзе". Ключавым пытаннем застаецца, ці зможа кааліцыя Стармера і Макрона пераканаць Кіеў у сваёй эфектыўнасці і адначасова запэўніць Пуціна, што міратворцы не нясуць пагрозы для Расеі.