Шлях да міру - дэмантаж дыктатур

Дэмакратычная Беларусь - гэта не проста маральны імператыў, гэта стратэгічная неабходнасць.

Лідар грамадзянскай кампаніі «Еўрапейская Беларусь» Андрэй Саннікаў напісаў артыкул для прысвечанага Украіне блога вядомых журналістаў Майкла Андэрсана і Браяна Банэра Two Grumpy Old Men on Ukraine. Апазіцыйны палітык тлумачыць стратэгічную важнасць Беларусі:

- Глабальная палітыка мяняецца з галавакружнай хуткасцю - непрадказальна, бязладна і ўсё больш небяспечна. Ці было гэта непазбежна? Адназначна - так.

У Еўропе адбываюцца найважнейшыя геапалітычныя змены, і Беларусь адыгрывае ў гэтым працэсе ключавую ролю, якая часта застаецца без належнай увагі. Нягледзячы на ўплыў палітычных фігур Еўропы, ЗША і постсавецкай прасторы на сусветныя падзеі, іх дзеянні - якімі б безразважнымі або экстрэмальнымі яны ні былі - не з'яўляюцца асноўнымі чыннікамі, якія вызначаюць міжнародную бяспеку.

Хоць распад Савецкага Саюза быў спрыяльнай падзеяй, Захад успрыняў яе ў значнай ступені няслушна. Дэмакратычны свет паддаўся «сіндрому Фукуямы», мяркуючы, што ідэалагічная бітва паміж таталітарызмам і дэмакратыяй скончылася з падзеннем СССР. Разважыўшы, што змены канчатковыя, што звароту да мінулага не будзе, Захад з энтузіязмам прыняўся асвойваць новыя рынкі за межамі «жалезнай заслоны», мяркуючы, што незалежныя дзяржавы, якія ўзнікаюць на месцы савецкай імперыі, непазбежна далучацца да дэмакратычнага свету.

Гэты неапраўданы аптымізм прывёў да небяспечнага ігнаравання глыбока ўкаранелых праблем у новых незалежных дзяржавах, што яшчэ больш раз'яднала Еўропу. Краіны Балтыі і Усходняй Еўропы, якія правялі менш часу пад уладай Крамля, паспяшаліся вярнуцца ў Еўропу, стаўшы чальцамі ЕЗ і NАТО. Тым часам у былых савецкіх рэспублік не было іншага выбару, акрамя як захоўваць сувязі з Расеяй, якая па-ранейшаму кантралявала значную частку іх эканамічных і палітычных працэсаў. Гэтыя краіны не здолелі стаць па-сапраўднаму геапалітычна незалежнымі, знаходзячыся ў павуцінні залежнасці ад Масквы.

Пагадзіўшыся на стварэнне Садружнасці Незалежных Дзяржаў (СНД) і падпарадкоўваючы сябе расейскаму ўплыву, еўрапейскія рэспублікі былога СССР фактычна садзейнічалі даволі плаўнаму пераходу цэнтральна-еўрапейскіх краін ад палітычнага Усходу да палітычнага Захаду. У той час як «больш удачлівыя» краіны забяспечылі сваю будучыню праз інтэграцыю ў ЕЗ і NАТО, менш шчаслівыя сталі сведкамі адраджэння расейскага імперыялізму, які ператварыўся ў дыктатарскую экспансіянісцкую сілу.

Пакуль Еўропа стварала Еўрапейскі звяз - выбітнае дасягненне ў галіне дэмакратыі і супрацоўніцтва - іншыя постсавецкія краіны, за рэдкім выключэннем, скаціліся да аўтарытарызму. У выніку ўтварыўся блок, які ўзначальвае Расея, у які ўвайшлі дыктатары, злачынцы і алігархі, якія хаваюцца пад маскай законных кіраўнікоў.

Лукашэнка як чыннік адраджэння імперскіх амбіцый Расеі

Адраджэнне аўтарытарызму ў еўрапейскай частцы былога Савецкага Саюза пачалося ў Беларусі з прыходам да ўлады Аляксандра Лукашэнкі ў 1994 годзе. Тагачасны прэзідэнт Расеі Барыс Ельцын, у сваіх адчайных пошуках падтрымкі для перавыбрання ў 1996 годзе, пераканаў Лукашэнку стварыць так званую «саюзную дзяржаву», разлічваючы на пракамуністычны электарат Расеі. У абмен на гэтую «паслугу» Ельцын падтрымаў дзяржаўны пераварот у Беларусі ў 1996 годзе, замаскаваны пад «рэферэндум», што дало Лукашэнку магчымасць парушыць Канстытуцыю і ўсталяваць сваю жорсткую дыктатуру.

Уладзімір Пуцін, які першапачаткова ўдаваў з сябе памяркоўнага ліберальнага лідара, уважліва вывучаў метады Лукашэнкі, запазычваючы і ўдасканальваючы іх. Да свайго другога тэрміну Пуцін адхіліў свой першапачатковы ліберальны імідж. Выбраўшы беларускую мадэль, ён мяняў Канстытуцыю і жорстка душыў усялякае іншадумства.

У кожным геапалітычным крызісе заўсёды ёсць ключавая краіна, якая, хоць і не абавязкова з'яўляецца дамінантнай сілай, але адыгрывае вызначальную ролю ў фармаванні рэгіянальнай дынамікі. Добрым прыкладам гэтага з'яўляецца Аўстрыя і яе анэксія нацысцкай Нямеччынай у 1938 годзе. Аншлюс справакаваў ланцуг падзей, якія прывялі да Мюнхенскага пагаднення (справядліва лічыцца здрадай), а затым - да Другой сусветнай вайны. Сёння, калі Расея вядзе поўнамаштабную вайну супраць Украіны, Беларусь за Лукашэнкам адыгрывае такую ж важную ролю. Гэтую ролю небяспечна недаацэньваюць.

Чаму Беларусь важная стратэгічна

Геастратэгічнае становішча Беларусі адыгрывае ключавую ролю дзякуючы двум крытычна важным рэгіёнам: Смаленскай браме і Сувалцкаму калідору.

Смаленскія вароты - гэта асноўны праход паміж Заходняй Дзвіной і Дняпром, які здаўна служылі важным маршрутам для гандлю і перамяшчэння войскаў паміж Усходам і Захадам. Ён жыццёва неабходны не толькі Расеі, але і Кітаю - другой эканоміцы свету. Блізкасць Беларусі да еўрапейскіх рынкаў робіць яе важнай краінай для КНР. Гістарычна Расея выкарыстоўвала гэты шлях для ўварвання ў Еўропу, і сёння ён застаецца вельмі важным маршрутам для рэалізацыі вайсковых амбіцый Масквы. Смаленскія вароты сталі шляхам для расейскага ўварвання ва Украіну праз Беларусь з мэтай захопу Кіева.

Сувалцкі калідор, які знаходзіцца паміж Беларуссю і расейскім эксклавам Калінінградам, ператварыўся ў адну з самых напружаных зон пасля распаду СССР і Варшаўскай дамовы. Гэтая вузкая паласа зямлі - адзінае, што звязвае Польшчу, Цэнтральную Еўропу і балтыйскія краіны. Калі Расея ўварвецца, захоп Сувалцкага калідора прывядзе да ізаляцыі Літвы, Латвіі і Эстоніі ад NАТО. Гэта настолькі значная ўразлівасць, што экспэрты назвалі яе «ахілесавай пятой NАТО».

У перыяды абвастрэння напружанасці паміж Расеяй і Захадам, Беларусь становіцца найважнейшым геапалітычным чыннікам, які можа або садзейнічаць эскалацыі канфлікту пры ігнараванні, або дапамагчы прадухіліць вайну, калі надаць яму належную ўвагу.

Дыктатура значыць вайна

Дыктатуры непазбежна прыводзяць да вайны - альбо супраць уласнага народа, альбо, як паказала ўварванне Расеі ва Украіну, супраць суседніх краін. Найбольш эфектыўны спосаб прадухіліць вайну - гэта ліквідаваць аўтарытарныя рэжымы.

Нягледзячы на шматгадовыя парушэнні правоў чалавека і палітычныя забойствы, Лукашэнка бесперашкодна застаецца ва ўладзе ў Беларусі ўжо 30 гадоў. Заходнія санкцыі былі неэфектыўнымі і кароткатэрміновымі, практычна не ўплываючы на яго ўладу. Нават у 2020 годзе, калі беларускі народ паўстаў супраць ягонага кіравання, рэакцыя Захаду была запозненай і неэфектыўнай. Рэжыму далі час здушыць паўстанне, забяспечыўшы выжыванне Лукашэнку.

Жорстка душачы народ і чапляючыся за ўладу, Лукашэнка стаў ключавым памочнікам Пуціна ў вайне супраць Украіны.

Больш за тое, падрыхтоўка да ўварвання адкрыта вялася на тэрыторыі Беларусі з 2009 года ў рамках поўнамаштабных расейска-беларускіх вайсковых вучэнняў. Аднак Захад ці не зразумеў, ці надумаў праігнараваць трывожныя сігналы.

Павінна быць зроблена відавочная выснова, што без удзелу Лукашэнкі ў Крамля не было б стратэгічнай базы, якая б дазволіла пачаць і весці вайну супраць Украіны. Іншымі словамі, калі б беларуская рэвалюцыя 2020 года мела поспех0, сёння ў Еўропе не было б вайны.

Шлях да міру - дэмантаж дыктатур

Спыніць дыктатараў - гэта найбольш эфектыўны спосаб спыніць вайну, усялякую вайну. Самая неадкладная задача ў свеце - развярнуць у адваротны бок працэс паразы дэмакратыі ў свеце.

У выпадку вайны Расеі супраць Украіны Лукашэнка дае Беларусь у якасці базы для пуцінскай агрэсіі. Уз'яднаная з Еўропай свабодная і дэмакратычная Беларусь стане сур'ёзнай перашкодай для расейскай экспансіі.

Нават калі сёння будзе дасягнуты крохкі свет, пакуль Лукашэнка застаецца ва ўладзе, Пуцін заўсёды зможа аднавіць вайну і ўзмацніць агрэсію супраць Еўропы.

Цяпер прыйшоў час дзейнічаць. Свет не можа дазволіць сабе паўтарыць памылкі мінуўшчыны. Вайны не пазбегнуць, калі дыктатарскія рэжымы прадоўжаць сваё існаванне. Дэмакратычная Беларусь - гэта не проста маральны імператыў, гэта стратэгічная неабходнасць для еўрапейскай і глабальнай бяспекі.

Падводзячы вынікі:

Дыктатуры – галоўны чыннік вайны:

аўтарытарныя рэжымы сваёй прыродай выкарыстоўваюць прыгнёт, агрэсію і экспансію для ўтрымання ўлады. Гісторыя паказала, што дыктатары (няхай гэта будзе Лукашэнка ў Беларусі ці Пуцін у Расеі) непазбежна выкарыстоўваюць гвалт спачатку супраць уласнага народа, а затым супраць суседніх краін. Самы эфектыўны спосаб прадухіліць вайну - не толькі стрымліваць агрэсію, але і актыўна дэмантаваць дыктатарскія рэжымы.

Беларусь мае вызначальнае значэнне для бяспекі Еўропы:

яна не проста пасіўны спадарожнік Расеі, а адыгрывае важную геапалітычную ролю. Яе стратэгічнае становішча дазваляе кантраляваць найважнейшыя шляхі, такія як Смаленскія вароты і Сувалцкі калідор, што робіць Беларусь ключавым элементам як для расейскіх ваенных дзеянняў, з аднаго боку, так і для бяспекі Еўропы - з другога.

Свабодная і дэмакратычная Беларусь пазбавіла б Расею найважнейшага плацдарма для агрэсіі і значна аслабіла б здольнасць Пуціна весці вайну.

Няправільная ацэнка сітуацыі і бяздзейнасць Захаду спрыяюць умацаванню аўтарытарызму:

няздольнасць дэмакратычных краін своечасова выявіць і нейтралізаваць аўтарытарныя пагрозы прывяла да новых крызісаў. Без актыўнага ўцягвання - падтрымкі дэмакратычных рухаў і прыняцця смелых мер супраць дыктатараў - войны, падобныя вайне ва Украіне, будуць успыхваць зноў і зноў, пагражаючы глабальнай стабільнасці.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com