«Не выпадкова, што Макрон выступіў з гэтай прамовай менавіта цяпер»
10- 6.03.2025, 15:16
- 10,170
Прэзідэнт Францыі ўзяў на сябе ролю лідара ўсёй Еўропы.
Прэзідэнт Францыі Эмануэль Макрон учора, 5 сакавіка, звярнуўся да нацыі і заявіў аб пагрозе Расеі.
Прэзідэнт Францыі выступіў супраць капітуляцыі Украіны і расказаў аб магчымым размяшчэнні французскай ядзернай зброі ў Еўропе.
У чым знакавасць гэтай прамовы? З такім пытаннем сайт Charter97.org звярнуўся да вядомага ўкраінскага палітолага, кіраўніка Цэнтра практычных палітычных даследаванняў "Пента" Уладзіміра Фясенкі:
- Учорашні зварот Макрона ў закліку да Еўропы кансалідавацца перад расейскай пагрозай. Кіраўнік Францыі недвухсэнсоўна сфармуляваў, што гэта пагроза не толькі для Украіны, а ў цэлым для еўрапейскай бяспекі.
Другі чыннік, які ён адзначыў, гэта тое, што Еўропе трэба рыхтавацца да таго, што ў выпадку сутыкнення з РФ Амерыкі не будзе побач.
Гэта прамы, сумленны дыягназ новай сітуацыі, у якой апынулася Еўропа. Для нас, украінцаў, прынцыпова важна, што ў гэтай заяве быў заклік прадаўжаць падтрымку Украіны. Што Еўропа не павінна дапусціць капітуляцыі Кіева і павінна дапамагчы Украіне як у вайне, так і ў мірных перамовах.
У гэтым звароце Макрона выразна праглядаецца думка, што Украіна разглядаецца як найважнейшы элемент бяспекі Еўропы і зараз, і ў будучыні.
Не выпадкова, што гэты зварот з'явіўся зараз. Тут па-за ўсякім сумневам выявілася тое, што ўзніклі новыя тэндэнцыі ў замежнай палітыцы Дональда Трампа.
Макрон, дарэчы, папярэдзіў, што варта чакаць ускладненняў у дачыненнях паміж ЗША і Еўропай. Сярод іншага - гандлёвай вайны.
Гэта выклік, які будзе, улічваючы, што адбылося з боку ЗША ў дачыненні да Канады і Мексікі. Тое ж самае практычна непазбежна ў дачыненні да Еўропы. Да гэтага трэба рыхтавацца.
Тут пытанні эканомікі будуць звязаны з пытаннямі бяспекі. Як і ў нашым выпадку. Дарэчы, сітуацыя вельмі паказальная: спыненне паставак зброі і выведвальнай інфармацыі - гэта спосаб ціску ў пытаннях эканомікі, а не мірных перамоў.
Цяпер ідзе ціск аб рэсурснай дамове. Так будзе і з Еўропай. Будзе гандлёвая вайна. Пры гэтым вельмі вялікая імавернасць, што Трамп пойдзе на дастаткова дэманстратыўныя крокі ў паслабленні адказнасці ЗША перад Еўропай у рамках NATO. Гэта новая сітуацыя, і Макрон, выступаючы з такім зваротам, пазіцыянуе сябе як палітычнага лідара, які гатовы ўзяць адказнасць і як агульнаеўрапейскі лідар.
Макрон вельмі амбіцыйны, ён даўно не хавае сваіх імкненняў быць еўрапейскім лідарам. Ягоныя ініцыятывы адразу пасля Мюнхенскай канферэнцыі (два саміты), супольная праца з прэм'ер-міністрам Вялікабрытаніі Стармерам, іх візіты ў ЗША, цяперашняя актыўнасць. Усё гэта кажа аб тым, што Макрон імкнецца выступіць у ролі ўсёй Еўропы.
І тут рэч не толькі ў ягоных асабістых амбіцыях. Еўропа зараз мае патрэбу ў лідарстве. Тое, што ёсць палітыкі, якія гатовы ўзяць на сябе лідарскую ролю, прапаноўваць канкрэтныя супольныя дзеянні - вельмі важна. Тут асабісты інтарэс Макрона супадае з агульнаеўрапейскай патрэбай.
Адзначу, што ўчорашні выступ Макрона невыпадковы ў даце. Сёння будзе саміт ЕЗ у Брусэлі, які акурат будзе разглядаць пытанні будучай палітыкі бяспекі Еўропы, рэзкага маштабнага павелічэння выдаткаў на абарону краін ЕЗ і на дапамогу Украіне. Таму Макрон тут выступіў у ролі, зноў-такі, лідара, які распачаў інфармацыйна-палітычную кампанію прасоўвання тых пастаноў, якія павінны быць прынятыя сёння.
Хутчэй за ўсё, яны будуць прымацца не імгненна. Сёння думаю, будзе такая першая частка прыняцця гэтай пастановы. Відавочна, што будзе супраціў з боку Орбана і Фіца. Унутраная барацьба чакаецца. Некаторыя еўрапейскія краіны не гатовыя да такіх маштабных пастаноў, проста не выступаюць публічна супраць, але, думаю, што знайсці кансэнсус будзе не так і проста.
Аднак Макрон выступае ў ролі супольніка Уршулі фон дэр Ляен. І Францыя на чале з ім зараз з'яўляецца адной з рухальных сіл агульнаеўрапейскай палітыкі бяспекі. Тое, што такая лідарская роля праяўляецца на гэты момант, вельмі добра.
Горш за ўсё, калі Еўропа захрасае ў бясконцых дыскусіях і няма дакладных, канкрэтных дзеянняў і пастаноў.
- СМІ пісалі, што еўрапейскія лідары сёння на саміце могуць закрануць пытанне стварэння еўрапейскага войска. Наколькі гэта рэальны праект?
- Адразу адзначу, што гэта таксама ідэя Макрона. Раней яна была трохі ўтапічнай, яе сур'ёзна не разглядалі. Цяпер яе падтрымлівае актыўна прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі. Думаю, што гэтая ідэя будзе актыўна рэалізоўвацца. Не адразу, гэта хутчэй праект "на заўтра".
У гэтым пытанні дакладнай і агульнай пазіцыі ў ЕЗ пакуль яшчэ няма. Ёсць розныя пункты гледжання. Ёсць яшчэ надзея выратаваць NATO. Максімум, што будзе магчыма найбліжэйшым часам, - гэта аўтанамізацыя еўрапейскага сегмента ў рамках NATO.
Пакуль у рамках NATO функцыі бяспекі рэалізуюцца ў асобных краін. Нямеччына накіравала сваю брыгаду ў Літву. Ёсць еўрапейскае камандаванне NATO і, традыцыйна, ёсць падзел функцый. Камандзірам выступае амерыканскі генерал, а начальнік штаба - еўрапеец. Магчыма, сітуацыя памяняецца.
Дарэчы, варта згадаць ідэю якую, ізноў жа, Макрон прасоўвае. Гэта ідэя стварэння еўрапейскага міратворчага корпуса на тэрыторыі Украіны. Фактычна гэта павінны быць сілы стрымлівання ў пасляваенны перыяд. Гэта, вядома, яшчэ прадмет перамоў, тут пытанняў больш, чым адказаў, але ўжо абмяркоўваюцца канкрэтныя параметры колькасць, дзе і як ён можа размяшацца, фармавацца. Гэта не будзе
нейкая агульнаеўрапейская пастанова, дзе кожная краіна будзе дасылаць частку вайскоўцаў, не, гэта хутчэй будзе кааліцыя краін, якія будуць гатовыя прыняць удзел у такой місіі.
Калі гэты праект будзе рэалізаваны, то ён можа стаць першым крокам на шляху да стварэння тых самых будучых узброеных сіл Еўропы.
Напраўду у дамове аб Еўрапейскім звязе ёсць артыкул, які тычыцца палітыкі бяспекі ў Еўропе і пытанняў абароны, але ён ніколі не працаваў на практыцы. Магчыма, зараз яго трэба будзе рэанімаваць.
Але паколькі ў цяперашняй сітуацыі ў фармаванні агульнай палітыкі бяспекі ўдзельнічае і шэраг краін, якія не ўваходзяць у ЕЗ, але якія з'яўляюцца чальцамі NATO (Вялікабрытанія і Нарвэгія), то пакуль больш імаверны сцэнар, пра які ўжо пішуць і некаторыя вайсковыя экспэрты, сярод іншага у Еўропе амерыканскі адмірал Джэймс Стаўрыдыс, гэта стварэнне замест NАТО - ЕТА (Еўрапейскай дамовы аб бяспецы). Магчыма, з удзелам Канады.
Можа быць і NATO, але ў перспектыве без ЗША альбо са зменшанай роляй. Акцэнт у NATO будзе зроблены на еўрапейскія краіны. Будуць прыкладна тыя самыя структуры, прынцыпы, але замест ЗША будуць еўрапейскія краіны.
Галоўная праблема (і Макрон таксама ў сваім звароце гэтага закрануў) гэта тое, чым замяніць тыя функцыі ЗША, якія ў Еўропы выяўленыя слаба альбо адсутнічаюць. Гэта ядзерны шчыт. Макрон ківае, што Францыя гатовая стаць асновай агульнаеўрапейскай праграмы ядзернай абароны.
Плюс праграма супрацьракетнай абароны, якую трэба ствараць. Сістэма спадарожнікавага суправаджэння, сістэма ранняй абвесткі, бо тут таксама, фактычна, усе як і мы спадзяемся на Амерыку, а цяпер бачым, што Амерыка можа адмовіць і гэта будзе вельмі вялікай дзюрой у сістэме бяспекі.
Фактычна, Еўропа павінна будзе ўзяць на сябе не толькі праблему замяшчэння амерыканскіх вайскоўцаў (гэта лягчэй за ўсё), а найбольш значныя функцыі ЗША, гэта ядзерная і ракетная зброя. Тут, дарэчы, асабліва ў ракетнай зброі Украіна можа быць партнёрам Еўропы. Для нас на перспектыву, ужо пасля заканчэння вайны, будзе прынцыпова важна ўдзельнічаць у гэтым супольным еўрапейскім абаронным праекце, у тым ліку з пункту гледжання далучэння да еўрапейскага ядзернага шчыта.
У сваім звароце Макрон выступіў як ідэолаг і лідар фармавання агульнай палітыкі еўрапейскай бяспекі, звязанай з расейскімі пагрозамі на цяперашнюю сітуацыю і на перспектыву. І ў сувязі з тым, што ЗША можа быць паступова, не адразу, але спыняць выконваць сваю ролю як галоўны вайсковыы партнёра Еўропы.
Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe
Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com
