Чатыры краіны Паўночнай Еўропы рыхтуюцца разам супрацьстаяць Расеі
5- 22.04.2025, 12:38
- 8,444

Унікальная з'ява для рэгіёна.
Чатыры краіны Паўночнай Еўропы - Данія, Нарвегія, Фінляндыі і Швэцыя - паасобку не маглі б супрацьстаяць Расеі, якая, паводле іх ацэнак, да канца дзесяцігоддзя зможа аднавіць вайсковую моц для супрацьстаяння з NATO. Але пасля ўступлення дзвюх апошніх краін у альянс яны ўсё сталі аб'ядноўваць вайсковыя рэсурсы, каб падрыхтавацца да адбіцця магчымай агрэсіі. Агульны падыход стаў яшчэ больш актуальны пасля прыходу да ўлады ў ЗША Дональда Трампа, які пагражае аслабіць падтрымку альянсу, піша The Wall Street Journal.
Швэцыя можа пахваліцца развітой абароннай прамысловасцю, якая выпускае падводныя лодкі, баявыя танкі і звышгукавыя знішчальнікі. Нарвегія - перадавой марской выведкай і баявымі магчымасцямі ў Арктыцы. Фінляндыя валодае адной з найбуйных войск у Еўропе наймагутнымі артылерыйскімі сіламі. А спецназ Даніі мае дзесяцігадовы досвед службы ў небяспечных раёнах Афганістана і Ірака. Пры гэтым сукупная сума эканомік чатырох краін толькі крыху меншая за расейскі ВУП.
«У вас ёсць рэгіянальная групоўка, якая валодае эканамічным і рэсурсным патэнцыялам, неабходным для стварэння цалкам інтэграванай абаронна-прамысловай базы, як у Нямеччыне, але з зусім іншым успрыманнем пагроз і моцнай палітычнай воляй», – кажа Эрык Кіарамела, старэйшы навуковы супрацоўнік Берлінскага фонду Карнэгі па вывучэнні Расеі і Еўразіі і былы старэйшы аналітык амерыканскай выведкі. Паўночны блок можа паслужыць мадэллю для іншых аб'яднанняў краін, напрыклад, вакол Чорнага мора, дадае Маці Песу, старэйшы навуковы супрацоўнік Фінскага інстытута міжнародных стасункаў. З яго слоў, такая мадэль таксама можа паслужыць страхоўкай на будучыню, калі праз дзеянні Трампа трансатлантычны альянс распадзецца: «Гэта патэнцыйны план Б, калі NATO не спрацуе»., напрыклад, вакол Чорнага мора, дадае Маці Песу, старэйшы навуковы супрацоўнік Фінскага інстытута міжнародных адносін. Паводле яго слоў, такая мадэль таксама можа паслужыць страхоўкай на будучыню, калі з-за дзеянняў Трамп трансатлантычны альянс распадзецца: «Гэта патэнцыйны план Б, калі NATO не спрацуе».
Краіны аб'ядналі свае вайскова-паветраныя сілы, стварыўшы ў 2023 годзе Аб'яднанае паветранае камандаванне Паўночных краін. Летась яны распрацавалі канцэпцыю агульнай абароны на перыяд да 2030 года ў рамках Паўночнага абароннага супрацоўніцтва (Nordefco).
Са слоў былога генеральнага сакратара NATO Енса Столтэнбэрга, які цяпер займае пасаду міністра фінансаў Нарвегіі, краіны Паўночнай Еўропы ўпершыню з 1400-х гадоў сталі праводзіць адзіную палітыку бяспекі, бо ўсвядомілі важнасць паглыблення вайсковага супрацоўніцтва. Бо, паводле нядаўняй адзнакі дацкай выведкі, Расея можа цягам трох-пяці гадоў пачаць вайну супраць адной або некалькіх еўрапейскіх краін NATO. Імавернасць гэтага вырасце, калі ва Украіне будзе падпісаны мір і Расея атрымае магчымасць пераўзброіцца і ўмацаваць войска.
Паўночныя краіны з'яўляюцца аднымі з самых актыўных прыхільнікаў Украіны. Паводле інфармацыі Кільскага інстытута сусветнай эканомікі на люты, Швэцыя займае 6-е месца ў выдзеленай ёй вайсковай дапамозе (у% ВУП), Фінляндыя - 5-е, Данія - 2-е (прычым, яна перадала ўсю артылерыю), а Нарвегія - 11-е. Але нядаўна Осла абвясціў аб двухразовым павелічэнні падтрымкі Кіева - да больш чым $8 млрд сёлета.
Капенгаген жа распрацаваў план фінансавання закупаў узбраенняў украінскім урадам у абаронных прадпрыемстваў краіны. Такі падыход, які атрымаў назву «дацкая мадэль», выкарыстоўвае ўсё больш еўрапейскіх краін: замест таго, каб забяспечваць Украіну ўласнай зброяй, якую яны не паспяваюць вырабляць, яны фінансуюць яе вытворчасць ва Украіне, якая лепш ведае свае баявыя патрэбы, здольная хутка ў залежнасці ад іх адаптаваць сваю вытворчасць, ды да таго ж атрымлівае такім чынам стымул для эканомікі.